✏️

Kén người đọc #5

March , 2023

Nguyên Đắc Nguyện

Có nhiều điểm khác biệt về cách ứng xử lịch sự trên bàn ăn giữa Hàn Quốc và Nhật Bản. Ở Hàn Quốc, khách tới nhà thường chờ đợi chủ nhà khởi đầu bữa ăn, và khi đó, khách cần bày tỏ lòng biết ơn bằng cách nói "잘 먹겠습니다" (jal meokkesseumnida), nghĩa là "Tôi sẽ ăn ngon miệng". Khi ăn, người ta thường cầm đũa với tay phải và dùng tay trái để giữ tô cơm. Ngoài ra, khách mời cần chú ý đến việc không để bát cơm trống, vì điều này được coi là không may mắn.

Còn ở Nhật Bản, khách mời cũng thường chờ đợi chủ nhà khởi đầu bữa ăn. Khi đó, thực khách cần nói "いただきます" (itadakimasu), tương đương với "Bon appétit!" trong tiếng Pháp. Một điểm khác biệt đáng chú ý là người ta giữ tô cơm ở tay trái và dùng tay phải để dùng đũa. Không giống như ở Hàn Quốc, việc ăn hết cơm và để bát cơm trống ở Nhật Bản lại được xem là mang lại may mắn.

Người Hàn Quốc thường không bưng bát cơm lên trong khi ăn, bởi vì truyền thống của họ tin là làm như vậy là không lịch sự, tao nhã. Thay vào đó, họ giữ bát cơm ở trên bàn và sử dụng muỗng và đũa để lấy từng phần ăn.

Ngược lại, người Nhật coi việc bưng bát cơm lên là bình thường và phổ biến trong nền văn hóa của họ.

📎
Chỉ đơn cử trong văn hóa ăn uống thôi, hai dân tộc Á Đông lại có nhiều quan điểm hoàn toàn trái ngược nhau. Nhìn rộng ra trên toàn thế giới, chúng ta có bao nhiêu nền văn hóa với những niềm tin, tập quán khác nhau và không có sự thống nhất nào!

Nhìn gần hơn là ở Việt Nam, phong tục mỗi vùng miền cũng khác nhau. Trong các bài viết nói về văn hóa ứng xử để người Nam ra Bắc hay người Bắc vào Nam đọc biết và “nhập gia tùy tục” thì có rất nhiều những điểm khác nhau. Theo tập quán ở miền Bắc, khách tới nhà gặp lúc ăn cơm thì nên lịch sự mời họ (cách mời này như 1 câu chào hỏi). Nhưng người được mời thường sẽ mời lại xong không ngồi vào ăn. Tập quán trong miền Nam thì ngược lại, mời thì là mời thật.

💡
Từ đó có thể thấy rằng không có một quan điểm hoặc hành động nào là tuyệt đối đúng hay sai, mà phụ thuộc vào từng nền văn hóa, tôn giáo, hoàn cảnh và quan điểm cá nhân của mỗi người.

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường có xu hướng tìm kiếm sự đồng thuận từ người khác, đồng thời từ chối hay khó chấp nhận những ý kiến khác, hay những thứ mà chúng ta không quen thuộc. Điều này đặc biệt đúng khi chúng ta đối diện với những người có quan điểm, giá trị, hay hành động khác với chúng ta.

Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc chỉ có một quan điểm hay hành động là đúng và tất cả mọi người đều phải chấp nhận nó. Thực tế, có rất nhiều khái niệm mà chúng ta tin tưởng là sự thật tuyệt đối, nhưng thực tế chúng chỉ là do con người chúng ta tự đặt ra và được xây dựng theo quan điểm và giá trị của cộng đồng mỗi địa phương hay quốc gia.

Vậy ta gọi những khái niệm, niềm tin muôn màu muôn vẻ do tâm thức của hàng tỉ con người tô vẽ lên này là các giá trị tương đối. Cho dù họ thấy nó đúng như thế nào thì rất nhiều thứ chỉ là đúng tương đối.

Những khái niệm, niềm tin này lại tới lượt chúng ảnh hưởng đến nhân cách, cư xử, lời nói và hành vi của những người sống trong đó. Mối quan hệ này mang tính nhân quả, vì cái này có nên cái kia có.

Một anh bạn người Hàn Quốc có khi nào thấy gai mắt vì cách anh bạn khác người Nhật ăn trên bàn ăn, mà không biết rằng nếu anh kia lớn lên ở Hàn Quốc thì anh người Nhật sẽ hành xử hoàn toàn giống mình và nếu mình lớn lên ở Nhật thì mình sẽ hành xử giống anh kia?

📎
Thông thường trong cuộc sống ta có thể gặp người khác có quan điểm và niềm tin trái ngược mình và sự đối nghịch đó là tất cả những gì chúng ta thấy nhưng cái nguyên nhân và nguồn gốc của nó mới là cái chúng ta khó nhận ra. Như một người có thể thấy thân cây, lá cây mà không thể thấy rễ của nó.

Thậm chí trong cuộc sống có những chuyện mà cả hai người đối lập nhau đều đúng cùng một lúc. Ví dụ có người mua sách bí quyết thành công (self-help) về đọc nhưng nữa tin nữa ngờ. Xong người đó không thực hành hoặc thực hành nữa vời rồi gặp khó khăn thì bỏ cuộc xong kết luận sách self-help không có tác dụng. Người đó phát biểu đúng cho họ và cho một số người. Nhưng bạn khác lại đọc sách đó nhưng với một sự cởi mở, ghi nhận những cái hay có thể thực hành được và tích cực thực hiện. Những phương pháp nào có tác dụng thì đẩy mạnh, còn gặp khó khăn thì tìm cách khắc phục. Một thời gian sau bạn thứ hai có cuộc sống thay đổi rõ rệt và bạn kết luận là sách có tác dụng với bạn ấy. Kết luận này lại đúng với bạn này và những người có cùng chí hướng.

Kỳ thực là sách self-help không dành cho tất cả mọi người. Trên thế giới trung bình tỉ lệ thành công khi khởi nghiệp chỉ là 18%. Khi tỉ lệ thành công chung của xã hội không bao giờ đạt 100% thì không lạ gì khi rất nhiều người đọc sách và làm theo mà vẫn không đạt được kỳ vọng. Chính vì điều đó nên cả hai phe đều đúng (với bối cảnh của bản thân họ và một số người khác tương tự họ) và sự tranh cãi là vô ích.

Trong cuộc sống có bao nhiêu chuyện thị phi tranh đúng tranh sai nảy lửa như vậy? Ngay trên mạng xã hội ngày nay thực sự không biết bao nhiêu mà kể.

Đó là còn chưa kể đến những chuyện không ai có thể phân xử đúng sai tốt xấu. Người ta lớn lên ở những bối cảnh khác nhau hình thành nên cái nhìn khác nhau.

Có khi nào ta vì những điều mà ta tin vào, ta cho là, ta thấy như vậy mà lâm vào tranh cãi, tức giận và đánh mất đi sự bình yên của mình?

🍀
Người bao dung với con người là khi trạng thái nội tâm của họ không dính mắc với hành vi của người khác

Khi mà trong cuộc sống thường hay có sự đối đầu, tranh cãi, tức giận thì trong xã hội chúng ta lại cũng có không ít người lại có tính bao dung. Đứng trước một sự việc trái ý, có những người phản ứng quyết liệt nhưng có những người lại bình thản và dễ thông cảm hơn những người khác.

Một số định nghĩa về tính bao dung có thể biết như là:

📖
Bao dung là trạng thái nội tâm không dính mắc với bất kỳ điều gì diễn ra trong tâm trí do tác động của hoàn cảnh bên ngoài. Là trạng thái nội tâm mà tính tham và tưởng được dừng lại.

Thông thường khi người ta có cái nhìn sâu rộng hơn và thế giới quan cởi mở hơn thì người ta sẽ trở nên bao dung hơn.

Nhờ có tính này, một người bao dung sẽ dễ dàng chấp chận sự khác biệt và không bị cuốn vào những sự tiêu cực hay tranh cãi vô bổ. Người như vậy có khả năng giữ được sự bình an nội tại cao hơn và sẽ có cuộc sống vui vẻ và hạnh phúc hơn số còn lại.

-Nguyên Đắc Nguyện